سرنوشت هاتگرام و طلاگرام، دو نسخه موقت غیررسمی و فارسی تلگرام در ایران با ادامه بلاتکلیفی‌ها به کلاف سردرگمی تبدیل شده است. 

ابتدا قرار بود این نسخه‌های غیررسمی تلگرام برای مدت محدودی که پیام‌رسان‌های داخلی تقویت و قادر به پذیرش کاربران تلگرام می‌شوند، کمک‌حال داخلی‌ها باشند، اما پس از مدتی اختلاف‌نظر ایجاد شد و اکنون رفیق تلگرام و رقیب داخلی‌ها شده‌اند.

اختلاف بر سر فعالیت یا توقف فعالیت نسخه‌های غیررسمی تلگرام، مدتی در سطح مسئولان بدون نتیجه مطرح بود، اما این بلاتکلیفی در وضعیت بازار پیام‌رسان‌ها، صدای اعتراض پیام‌رسان‌های ایرانی را هم بلند کرده است؛ 4 پیام‌رسان سروش، گپ، ایتا و بیسفون اخیرا در بیانیه مشترکی با گلایه از بلاتکلیفی حضور یا عدم حضور هاتگرام  و طلاگرام در بازار به بروز اختلال در روند مهاجرت کاربران به پیام‌رسان‌های داخلی اعتراض کرده‌اند و از مرکز ملی فضای مجازی و سایر دستگاه‌های متولی خواسته‌اند که موضوع پیام‌رسان‌های داخلی را در مناقشات سیاسی وجه‌المصالحه قرار ندهند. 

در نتیجه دوگانگی و تعلل در اجرای سناریوی اول، تعداد کاربران این نسخه‌ها در مدت کوتاهی از کمتر از 5 میلیون کاربر ابتدایی به بیش از 10 میلیون کاربر افزایش یافت و حتی در بازه کوتاهی از مرز 20 میلیون نفر عبور کرد و اکنون به 30 میلیون کاربر رسیده‌اند.

توجیه بومی شدن بستر فعالیت  20 میلیون کاربر و کاهش مخاطرات در نسخه‌های بومی و تحت کنترل تلگرام در کنار تردید و مماشات درباره قطع دسترسی این تعداد کاربر، از عوامل انحراف در سناریوی اول پیش بینی شده بود.

اکنون در نتیجه ضرورت و فشار برای تعیین تکلیف این اوضاع بلاتکلیف، دستور بومی‌سازی هاتگرام و طلاگرام، وارد وقت اضافه شده است. بنابر شنیده های غیررسمی و اخبار مطرح شده در فضای مجازی، به این دو برنامه که با تیم واحدی مدیریت می‌شوند ابتدا تا پایان خرداد برای تبدیل شدن به پیام‌رسان مستقل و بومی مهلت داده شد اما با اتمام مهلت و انجام نشدن تعهدات، مهلت دوباره‌ای برای آنها در نظر گرفته شده است که اکنون با ارایه مهلت اضافه فقط تا شهریور موافقت شده است. اما این ضرب‌الاجل این بار اهمیت ویژه‌ای دارد،‌ اگر این بار این مهلت به پایان برسد و وعده مستقل شدن هاتگرام  و طلاگرام محقق نشود، شرایط پیام‌رسان‌های داخلی وارد مرحله حساسی خواهد شد. 

دو فرض برای نتیجه نهایی اقدامات در شهریورماه 97 وجود دارد. مستقل شدن هاتگرام  و طلاگرام یا با موفقیت انجام می‌شود یا نمی‌شود.

اکنون در این مهلت حساس، سؤال اساسی این است که چه تضمینی برای موفقیت در مستقل شدن این دو نسخه فارسی تلگرام در شهریورماه 97 وجود دارد؟ اگر در شهریورماه هدف مستقل شدن هاتگرام  و طلاگرامبار دیگر عملی نشد، آیا توجیه نداشتن جایگزین برای 30 میلیون کاربر این دو برنامه بار دیگر توقف دسترسی به تلگرام در کشور را به تعویق خواهد انداخت؟ و به تبع آن وضعیت پیام‌رسان‌های داخلی برای مدت بیشتری در بلاتکلیفی باقی خواهد ماند؟

برای جلوگیری از ناموفق بودن نتیجه مستقل سازی، لازم است مرکز ملی فضای مجازی برنامه عملی و اجرایی هات‌گرام و طلاگرام برای مستقل شدن را به صورت دقیق و مرحله به مرحله بررسی و بر آن نظارت کند. 

در سخت‌ترین اتفاق نیز ممکن است برنامه استقلال از تلگرام با موفقیت اجرا نشود. برای این احتمال باید سناریوی جایگزینی برای شهریورماه آماده باشد تا در آن زمان ظرفیت‌های پیام‌رسان‌های داخلی به اندازه کافی و لازم برای انتخاب توسط مردم و پذیرش کاربران فراهم باشد.

برای این فرصت باقی مانده تا شهریور لازم است تمامی نیروهای سیاست گذار و اجرایی موجود برای انجام اقدامات واقعی و اجرایی در جهت تکمیل ظرفیت پیام رسان‌ها و حل گره‌ها و گرفتاری‌ها  بسیج شوند. در غیر این صورت در شهریورماه که تکلیف دسترسی به تلگرام از طریق نسخه‌های فارسی تلگرام روشن می‌شود باز یک بهانه همیشگی برای فراهم نبودن پیام رسا‌ن های داخلی برای پذیرش این تعداد کاربر تلگرام های فارسی می تواند وجود داشته باشد.

در صورت موفقیت در مستقل شدن این دو برنامه و قطع ارتباط تلگرام نیز منطق مقداری ریزش کاربر در این دو برنامه را پیش‌بینی می‌کند، زیرا بدیهی است که پس از قطع کامل ارتباط این دو برنامه با تلگرام، برخی کاربران تمایلی به استفاده از هاتگرام بدون تلگرام نداشته باشند و در این انتخاب راه گریزی نیست؛ اما برای سایر کاربران که احتمالا اغلب کاربران را تشکیل می‌دهند، لازم است در آخرین دوره دسترسی به تلگرام از طریق هاتگرام و طلاگرام، تدابیری اندیشیده شود که با برخورد جدی با ابزارهای فیلترشکن، میزان مراجعه کاربران به این دو برنامه به بیشترین حد ممکن افزایش یابد تا در زمان ریزش کاربر، حداکثر تعداد کاربران ممکن در این برنامه تجمیع شده باشند. 

مهلت دو ماهه و سپس فرصت آخر سه ماهه باید آخرین و نهایی ترین ضرب الاجل هاتگرام و طلاگرام برای مستقل شدن از تلگرام باشد زیرا پس از آن دیگر هیچ چیز به اندازه مهلت مجدد یا زمان خریدن نمی‌تواند بیشترین و بزرگترین ضربه را به اقتصاد پیام‌رسان‌های بومی در کشور وارد کند.